Το καλάθι είναι άδειο
Χέρτα Μύλλερ
Η Χέρτα Μύλλερ γεννήθηκε στις 17 Αυγούστου του 1953 στο γερμανόφωνο χωριό Nitzkydorf, στο Banat της Ρουμανίας, μέλος της γερμανόφωνης μειονότητας της χώρας. Ο πατέρας της είχε υπηρετήσει στα SS κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και, μετά τη λήξη του, το Ρουμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα απέλασε τη μητέρα της σε στρατόπεδο συγκέντρωσης της ΕΣΣΔ. Η Μύλλερ σπούδασε γερμανική και ρουμανική λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Τιμισοάρα, όπου εντάχθηκε στην ομάδα ιδεαλιστών για την ελευθερία της έκφρασης "Aktionsgruppe Banat". Στη συνέχεια εργάστηκε ως μεταφράστρια σε εργοστάσιο, έχασε τη δουλειά της, όμως, όταν αρνήθηκε να συνεργαστεί με τη μυστική αστυνομία. Την ίδια εποχή άρχισε να γράφει την πρώτη της συλλογή διηγημάτων με τίτλο "Niederungen" ("Νιντερούνγκεν"), που είχε προβλήματα με τις αρχές και δεν εκδόθηκε παρά μόνο το 1982, σε λογοκριμένη μορφή. Δύο χρόνια αργότερα εκδόθηκε το μυθιστόρημά της "Druckender Tango" ("Καταπιεστικό Τανγκό"), με το οποίο, όπως και στο πρώτο της βιβλίο, καταγγέλλεται η υποκρισία της γερμανικής μειονότητας στην ύπαιθρο, η διαφθορά της και το καταπιεστικό της πνεύμα. Ενώ είχε αρχίσει να εργάζεται ως δασκάλα, ένα μη-λογοκριμένο αντίγραφο του "Νιντερούνγκεν" διοχετεύτηκε στη Δύση, και εκδόθηκε στη Γερμανία από τον εκδοτικό οίκο Rotbuch, συγκεντρώνοντας πολύ καλές κριτικές. Κατά την επίσκεψή της στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, που ακολούθησε, καταφέρθηκε ανοιχτά εναντίον του καθεστώτος Τσαουσέσκου στη Ρουμανία, γεγονός που οδήγησε στην απαγόρευση έκδοσης των βιβλίων της όταν επέστρεψε. Το 1987 η Μύλλερ κατέφυγε οριστικά μαζί με τον άνδρα της, Richard Wagner, στη Γερμανία, ζώντας από τότε στο Βερολίνο και στο Αμβούργο. Ακολούθησαν τα έργα: "Der Mensch ist ein grosser Fasan auf der Welt" ("Ο άνθρωπος είναι ένας μεγάλος φασιανός πάνω στη γη", 1986), "Barfussiger Februar" ("Ξυπόλυτος Φλεβάρης", 1987), "Reisende auf einem Bein" ("Μετέωροι ταξιδιώτες", 1989, ελλ. εκδ. Ηρόδοτος, 1993, σχετικά με τα προβλήματα προσαρμογής όσων πολιτικών εξόριστων διέσχιζαν τα σύνορα), "Der Teufel sitzt im Spiegel" ("Ο διάβολος κάθεται στον καθρέφτη", 1991, σειρά διαλέξεών της στο Πανεπιστήμιο Paderborn μεταξύ 1989-90), "Der Fuchs war damals schon der Jager" ("Η αλεπού ήταν ήδη ο κυνηγός", 1992, μυθιστόρημα, πάνω σε δικό της σενάριο, που διαδραματίζεται επίσης στη Ρουμανία), "Herztier" (μυθιστόρημα, 1994), κ.ά. Σε όλο αυτό το διάστημα η Χέρτα Μύλλερ παρέμεινε πολιτικά ενεργή και έντονα επικριτική για τους συναδέλφους της τής πρ. Ανατολικής Ευρώπης που συνεργάστηκαν με τα καταπιεστικά καθεστώτα τους (αυτός ήταν ο λόγος που αποχώρησε από το PEN Club, εξαιτίας της απόφασης του να συγχωνευθεί με το παράρτημά του της πρ. Ανατολικής Γερμανίας). Το έργο της έχει τιμηθεί, μεταξύ άλλων, με τα βραβεία Aspekte (1984), Ricarda-Huch Preis (1989), Marieluise-Fleisser Preis (1989), Kranichsteiner Literaturpreis (1991), Heinrich Von Kleist (1994) και Ευρωπαϊκό Αριστείο Λογοτεχνίας (1995). Τον Οκτώβριο του 2009 της απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, γιατί "με την πυκνότητα της ποίησής της και την ειλικρίνεια της πρόζας της, σκιαγραφεί το σύμπαν των μη-ευνοημένων", σύμφωνα με την ανακοίνωση της Σουηδικής Ακαδημίας.
